Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει από την Ελλάδα να άρει τα εμπόδια που παρακωλύουν την ελεύθερη εγκατάσταση των χονδρεμπόρων νωπών γεωργικών προϊόντων και νωπού κρέατος στις Κεντρικές Αγορές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς και σε περίμετρο 2 χλμ γύρω από τις εν λόγω Κεντρικές Αγορές. Επί του παρόντος, οι χονδρέμποροι στις ζώνες αυτές πρέπει να εγκαθίστανται υποχρεωτικά στις Κεντρικές Αγορές, στην πράξη όμως δεν υπάρχει πλέον διαθέσιμος χώρος στις αγορές αυτές. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η Ελλάδα δεν συμμορφώνεται με τις διατάξεις των Συνθηκών και της οδηγίας για τις υπηρεσίες. Το αίτημα της Επιτροπής προς την Ελλάδα διατυπώνεται υπό μορφή αιτιολογημένης γνώμης. Εάν οι ελληνικές αρχές δεν απαντήσουν ικανοποιητικά εντός δύο μηνών, η Επιτροπή μπορεί να παραπέμψει το ζήτημα στο Δικαστήριο.
Ποιος είναι ο σκοπός των σχετικών κανόνων της ΕΕ;
Η συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποχρεώνει τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν την τήρηση της ελευθερίας εγκατάστασης (άρθρο 49), η οποία είναι ουσιαστικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς διότι επιτρέπει στις επιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται παντού στην Ένωση. Επιπλέον, η οδηγία για τις υπηρεσίες αποσκοπεί στη διασφάλιση της αρχής της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών με την άρση των νομικών και διοικητικών εμποδίων που παρακωλύουν τις συναλλαγές στον τομέα αυτόν. Η οδηγία καλύπτει μεγάλο φάσμα δραστηριοτήτων που αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% του ΑΕΠ και της απασχόλησης στην Ένωση.
Ως προς τι δεν τηρεί η Ελλάδα τους ανωτέρω κανόνες;
Επί του παρόντος στις περιφέρειες των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης η δραστηριότητα χονδρικής πώλησης νωπών γεωργικών προϊόντων και νωπού κρέατος πρέπει να ασκείται υποχρεωτικά στις Κεντρικές Αγορές. Εξάλλου, απαγορεύεται η εγκατάσταση χονδρεμπόρων νωπών γεωργικών προϊόντων και νωπού κρέατος σε ακτίνα 2 χιλιομέτρων γύρω από τις Κεντρικές Αγορές Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, στην πράξη δεν υπάρχει πλέον διαθέσιμος χώρος στις εν λόγω τις Κεντρικές Αγορές. Επιπλέον, όταν ελευθερώνεται κάποιος χώρος πώλησης στις Κεντρικές Αγορές ο χώρος αυτός θα μπορεί να μισθώνεται μόνο με απόφαση της ανώνυμης εταιρείας δημοσίου δικαίου που είναι αρμόδια για τη διαχείριση των Κεντρικών Αγορών. Όμως, η διαδικασία για την απόκτηση χώρου πώλησης στις Κεντρικές Αγορές βασίζεται σε οικονομικές εκτιμήσεις ή τουλάχιστον σε κριτήρια που δεν είναι επαρκώς σαφή, ακριβή, αντικειμενικά και καθορισμένα εκ των προτέρων, τα οποία καθιστούν την πρόσβαση ιδιαίτερη δυσχερή αν όχι αδύνατη. Επίσης, η διαδικασία αυτή παρέχει προτιμησιακή πρόσβαση όταν ελευθερώνονται χώροι πώλησης και συγκεκριμένα στους ήδη εγκατεστημένους εκεί χονδρεμπόρους.
Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι περιορισμοί στην εγκατάσταση και η διαδικασία για την απόκτηση χώρου πώλησης που εφαρμόζουν οι ελληνικές αρχές δεν μπορούν να δικαιολογηθούν βάσει των θεμελιωδών αρχών της ελευθερίας εγκατάστασης και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών που διασφαλίζονται από τη Συνθήκη και την οδηγία για τις υπηρεσίες.
Ποιο πρόβλημα δημιουργεί η κατάσταση αυτή στους πολίτες και στις επιχειρήσεις της ΕΕ;
Οι χονδρέμποροι που επιθυμούν να εγκατασταθούν για να ασκήσουν τη δραστηριότητά τους στις περιφέρειες των Αθηνών ή της Θεσσαλονίκης αδυνατούν να το πράξουν. Οι ήδη εγκατεστημένες εκεί επιχειρήσεις είναι προς το παρόν κυρίως ελληνικές και, λόγω του παγώματος της διάθεσης νέων χώρων πώλησης, διαθέτουν πλεονέκτημα λόγω θέσης και προστασία από την είσοδο ανταγωνιστών στην αγορά τους. Η κατάσταση αυτή μπορεί εξάλλου να ευνοήσει αθέμιτες συμπράξεις μεταξύ των χονδρεμπόρων οι οποίοι είναι ήδη παρόντες στις Κεντρικές Αγορές με τις επιπτώσεις που είναι δυνατόν να συνεπάγονται για τους τελικούς καταναλωτές.
Ποιος είναι ο σκοπός των σχετικών κανόνων της ΕΕ;
Η συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποχρεώνει τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν την τήρηση της ελευθερίας εγκατάστασης (άρθρο 49), η οποία είναι ουσιαστικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς διότι επιτρέπει στις επιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται παντού στην Ένωση. Επιπλέον, η οδηγία για τις υπηρεσίες αποσκοπεί στη διασφάλιση της αρχής της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών με την άρση των νομικών και διοικητικών εμποδίων που παρακωλύουν τις συναλλαγές στον τομέα αυτόν. Η οδηγία καλύπτει μεγάλο φάσμα δραστηριοτήτων που αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% του ΑΕΠ και της απασχόλησης στην Ένωση.
Ως προς τι δεν τηρεί η Ελλάδα τους ανωτέρω κανόνες;
Επί του παρόντος στις περιφέρειες των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης η δραστηριότητα χονδρικής πώλησης νωπών γεωργικών προϊόντων και νωπού κρέατος πρέπει να ασκείται υποχρεωτικά στις Κεντρικές Αγορές. Εξάλλου, απαγορεύεται η εγκατάσταση χονδρεμπόρων νωπών γεωργικών προϊόντων και νωπού κρέατος σε ακτίνα 2 χιλιομέτρων γύρω από τις Κεντρικές Αγορές Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, στην πράξη δεν υπάρχει πλέον διαθέσιμος χώρος στις εν λόγω τις Κεντρικές Αγορές. Επιπλέον, όταν ελευθερώνεται κάποιος χώρος πώλησης στις Κεντρικές Αγορές ο χώρος αυτός θα μπορεί να μισθώνεται μόνο με απόφαση της ανώνυμης εταιρείας δημοσίου δικαίου που είναι αρμόδια για τη διαχείριση των Κεντρικών Αγορών. Όμως, η διαδικασία για την απόκτηση χώρου πώλησης στις Κεντρικές Αγορές βασίζεται σε οικονομικές εκτιμήσεις ή τουλάχιστον σε κριτήρια που δεν είναι επαρκώς σαφή, ακριβή, αντικειμενικά και καθορισμένα εκ των προτέρων, τα οποία καθιστούν την πρόσβαση ιδιαίτερη δυσχερή αν όχι αδύνατη. Επίσης, η διαδικασία αυτή παρέχει προτιμησιακή πρόσβαση όταν ελευθερώνονται χώροι πώλησης και συγκεκριμένα στους ήδη εγκατεστημένους εκεί χονδρεμπόρους.
Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι περιορισμοί στην εγκατάσταση και η διαδικασία για την απόκτηση χώρου πώλησης που εφαρμόζουν οι ελληνικές αρχές δεν μπορούν να δικαιολογηθούν βάσει των θεμελιωδών αρχών της ελευθερίας εγκατάστασης και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών που διασφαλίζονται από τη Συνθήκη και την οδηγία για τις υπηρεσίες.
Ποιο πρόβλημα δημιουργεί η κατάσταση αυτή στους πολίτες και στις επιχειρήσεις της ΕΕ;
Οι χονδρέμποροι που επιθυμούν να εγκατασταθούν για να ασκήσουν τη δραστηριότητά τους στις περιφέρειες των Αθηνών ή της Θεσσαλονίκης αδυνατούν να το πράξουν. Οι ήδη εγκατεστημένες εκεί επιχειρήσεις είναι προς το παρόν κυρίως ελληνικές και, λόγω του παγώματος της διάθεσης νέων χώρων πώλησης, διαθέτουν πλεονέκτημα λόγω θέσης και προστασία από την είσοδο ανταγωνιστών στην αγορά τους. Η κατάσταση αυτή μπορεί εξάλλου να ευνοήσει αθέμιτες συμπράξεις μεταξύ των χονδρεμπόρων οι οποίοι είναι ήδη παρόντες στις Κεντρικές Αγορές με τις επιπτώσεις που είναι δυνατόν να συνεπάγονται για τους τελικούς καταναλωτές.